Nghệ thuật trà đạo là nét văn hóa truyền thống của Nhật Bản – đất nước được mệnh danh là “xứ sở hoa anh đào”. Trà đạo đã thu hút được rất nhiều người yêu thích trên toàn thế giới bởi hương vị đặc biệt và nó có một sức hấp dẫn bởi công dụng giúp con người thư giãn tinh thần. Đối với những người yêu thích nghệ thuật trà đạo thì bài viết của DIY Home về nghệ thuật pha trà và cách thưởng thức trà sẽ giúp bạn có những kiến thức bổ ích.
Lịch Sử Nghệ Thuật Trà Đạo Nhật Bản
Tương truyền thì ngày xưa có một vị cao tăng người Nhật Bản tên là Eisai (1141 – 1215) đi du học bên Trung Quốc và mang về một loại bột trà xanh, hay còn gọi là matcha. Ban đầu matcha chỉ được sử dụng như một loại thuốc, nhưng về sau nó đã trở thành thức uống xa xỉ dành cho giới thượng lưu, họ tổ chức các buổi gặp mặt để cùng nhau thưởng thức trà.
Khi đã phổ biến về những buổi trà đạo thì cũng là lúc nguyên tắc được đề ra bởi giai cấp thống trị xã hội Nhật Bản – giới võ sĩ (Samurai). Nhà sư Seno Rikyu (1522 – 1591) – một trong số các thương gia giàu có nhất thời đó đã kế thừa và hoàn thiện lễ nghi cho một buổi tiệc trà. Vào thời Edo (1603 – 1868) việc thưởng thức trà đạo chỉ dành cho nam giới, cho đến thời Meiji (1868 – 1912) nữ giới chính thức được tham gia buổi tiệc trà. Việc thưởng trà của người Nhật Bản không chỉ còn là việc uống trà để thư giãn tinh thần, mà nó còn kết hợp với tinh thần thiền của phật giáo để nâng cao giá trị của nghệ thuật thưởng thức trà đạo.
Nguyên Tắc Cơ Bản Trong Trà Đạo Nhật Bản
Không chỉ đơn giản là việc thưởng thức trà đơn giản, mà người Nhật còn muốn hòa mình vào thiên nhiên, làm cho tâm hồn được sạch sẽ, con người được tu tâm dưỡng tính theo đúng tinh thần của phật giáo. Vậy nên khi thưởng trà người Nhật đề ra 4 nguyên tắc cơ bản: Hòa – Kính – Thanh – Tịch, mỗi một nguyên tắc lại có một ý nghĩa rất sâu sắc.
Hòa
Đây chính là hòa hợp giữa người và vật, hòa mình với thiên nhiên, sự hòa hợp giữa trà và các dụng cụ pha trà.
Kính
Đây là thể hiện sự kính trọng, tôn trọng đối với mọi người, là sự tri ân với cuộc sống.
Thanh
Đây là sự thể hiện sự thanh thản, bình yên, thanh tịnh trong suy nghĩ của mỗi người.
Tịch
Đây chính là không gian tĩnh lặng mang đến cho con người cảm giác yên tĩnh, thanh bình.
Cách Pha Trà Đạo Nhật Bản Thơm Ngon & Đúng Cách
Bước 1: Nước Pha Trà
Đối với trà đạo thì việc pha trà với nước có nhiệt độ khoảng 80 – 900 C, nước trà phải được đựng trong bình thủy hay nấu trong ấm kim khí không nắp trên bồn than yếu. Tuyệt đối không sử dụng nước đang sôi để pha trà, tức là nước đang sôi trong bình rót vào ấm trà, làm như vậy trông trà không đẹp mắt và không ngon.
Bước 2: Làm Ấm Dụng Cụ
Để làm ấm dụng cụ cần sử dụng nước trong bình thủy tráng ấm pha trà và tách uống trà, sau đó dùng khăn sạch để lau khô trước khi sử dụng. Đối với các loại trà thì tính trung bình mỗi người một muỗng café trà xanh, nhưng dưới 3 người nên cho thêm 1 ít tránh việc làm nước trà bị nhạt. Đối với những người thích uống trà đậm thì sẽ cho mức trà nhỉnh hẳn lên để cảm nhận rõ được hương vị thơm ngon của trà đạo.
Bước 3: Pha Trà
Người ta thường pha trà 3 lần khác nhau đối với như sau:
Lần thứ nhất
Trước tiên nên rót nước sôi từ bình thủy ra một bình trà (hay chén tống) khác để giảm nhiệt độ của nước. Sau khi rót ra ngoài nhiệt độ của nước xuống còn khoảng 600 C thì rót nước vào bình trà, để trà ngấm khoảng 2 phút đồng hồ trước khi rót cho khách.
Lần thứ hai
Nước cũng được rót ra bình trung gian nhưng thời gian sẽ nhanh hơn lần đầu để có nhiệt độ khoảng 800 C, sau đó rót vào ấm trà khoảng 30 – 40 giây cho trà ngấm rồi hơi lắc nhẹ và rót ra tách cho khách ngay. Đối với những người chuyên nghiệp trong việc pha trà đạo họ sẽ có khả năng căn chỉnh được nhiệt độ, thay vì việc phải rót qua bình trung gian họ sẽ có những kỹ xảo rót nước vào ấm trà làm sao cho nhiệt độ phù hợp như: rót nước thật chậm, để cao vòi nước so với ấm trà,…
Lần thứ ba
Ở lần pha trà thứ ba bạn có thể rót trực tiếp từ bình thủy vào ấm trà với nhiệt độ 900 C. Với những loại trà ngon đặc biệt, người ta có thể pha trà lần thứ 4 hay thứ 5 (cách pha tương tự như lần thứ 3)
Lượng Nước Pha Trà
Không giống như cách pha trà của Trung Quốc hay Việt Nam, lượng nước pha trà của Nhật Bản cũng có phần đặc biệt. Người pha trà cần biết dung tích của tách trà và số tách để ước lượng nước cho vào bình trà, phải căn làm sao để mỗi lần rót trà cho khách phải hết trọn nước trong bình trà. Nếu nước trà sót lại sẽ ảnh hưởng đến nhiệt độ, oxy hóa làm màu xanh của trà mất màu đẹp.
Cách Rót Trà
Không nên rót trà cho khách theo lần lượt mỗi người một tách đầy, làm như vậy sẽ làm cho mỗi tách trà có vị đậm nhạt khác nhau, cũng như không đều về lượng trà rót vào mỗi tách.
Vậy nên, khi rót trà tất cả các tách đều được để trong khay rồi rót theo thức tự lần lượt 1,2,3,4… Rót lần đầu khoảng 30ml (dành cho tách 70ml), sau đó rót tiếp lần hai với thứ tự ngược lại 4,3,2,1 mỗi lần khoảng 20ml (cho mỗi tách tổng cộng khoảng 50ml). Nếu còn dư nước trà nên rót lần tiếp sao cho cân đối đều cho các tách. Cuối cùng là mời khách thưởng thức.
Cách Thưởng Thức Trà Đạo Nhật Bản
Để làm tăng hương vị của trà thì trước khi thưởng trà người Nhật sẽ ăn một vài loại bánh ngọt. Sau đó thỉnh thoảng vừa uống trà vừa ăn thêm bánh. Với cách uống trà cầu kì và tinh tế của người Nhật đã làm cho việc thưởng thức trà đạo trở thành mọt môn nghệ thuật mà cả thế giới phải nể phục và đáng để học hỏi.
Với xu thế toàn cầu hóa, trà đạo đang ngày càng trở nên phổ biến trên toàn thế giới trong đó có Việt Nam. Cùng nhau quây quần quanh một bàn trà nhỏ được dừng bằng những chiếc chân sắt hairpin sang trọng, buổi trà của bạn chắc chắn sẽ trở nên đầy thú vị và đặc biệt.
